Afgelopen juli publiceerden we de resultaten van een onafhankelijk onderzoek naar wat er volgens horecamedewerkers nodig is om de horeca weer toekomstbestendig en aantrekkelijk te maken. Naar aanleiding van dat onderzoek heb ik in een aantal blogs thema’s bij de kop gepakt die een hoofdrol spelen in de discussie over de toekomst van onze mooie sector. Vandaag het laatste thema: opleiding en ontwikkeling.
Carrière maken in de horeca, zoals dat in iedere volwassen sector gaat. Die wens leeft bij veel horecamedewerkers, zo bleek uit het onderzoek. Helaas is het opklimmen op basis van tussentijdse vakopleidingen niet de dagelijkse praktijk in de horeca, met alle gevolgen van dien. Doodzonde!
Het is daarom de hoogste tijd dat we met z’n allen eens goed gaan kijken naar ons huidige systeem. Waarin het merendeel van de vakkrachten na het behalen van hun mbo-vakdiploma geen aanvullende opleidingen meer hebben gedaan. Terwijl er in ons mooie vak zoveel te leren en te ontwikkelen is. Niet alleen in het belang van de werkgever die een breder inzetbare medewerker tot zijn beschikking krijgt, maar juist ook voor de werknemers zelf. Bijvoorbeeld wanneer ze willen overstappen naar een andere functie binnen het eigen horecabedrijf of daarbuiten.
Het enorme personeelstekort waar we mee kampen is niet uit de lucht komen vallen. Dat veel horecamedewerkers uitstromen naar andere sectoren heeft een reden. Vaak vanwege de betere beloning en werktijden elders, maar ook omdat ze in de horeca jarenlang hetzelfde kunstje moeten blijven doen. Zónder uitdaging en mét verveling.
Willen we een volwassen sector worden waarin medewerkers graag willen blijven werken, dan moet er echt iets veranderen. En de sociale partners – werkgevers en werknemers – moeten hier wat mij betreft het voortouw in nemen. In de transport en logistiek heeft deze voortvarende aanpak al zijn vruchten afgeworpen.
Waar we mee zouden moeten beginnen is om prioriteit te geven aan opleiding en ontwikkelen. Zowel bij individuele bedrijven als in de horeca cao moet dit thema centraal staan. Opleiding en ontwikkeling moet vanzelfsprekend zijn en geen ‘moetje’ zijn. Medewerkers moeten we uitdagen en gemotiveerd maken én houden. Hen in vuur en vlam zetten. Waarna werkgevers hen kunnen ‘vermarkten’. Met tevreden gasten en hogere omzetten tot gevolg.
Ik realiseer me dat een omkanteling het nodige vraagt van iedereen. Maar een ding is zeker: doormodderen is geen optie en inspanningen zullen zich ruimschoots terugverdienen. Zo moeten we het meisje van 16 dat bibberend met twee handen een vol dienblad vasthoudt de passie en kunde voor het vak bijbrengen. Zodat ze geen doodsangsten meer uitstaat tijdens het rondbrengen van de hapjes en drankjes, maar er juist plezier in krijgt.
Het initiatief om trainingen aan te bieden ligt veelal bij de werkgever. Het gaat dan vaak om trainingen die handig zijn voor de baas zoals BHV, EHBO etc. Het gebeurt helaas nog veel te weinig dat medewerkers aangeven welke vaktrainingen zíj willen volgen. Dit komt met name door onbekendheid over welke opleidingen er allemaal zijn, omdat men de eigen voordelen van het volgen van een training niet scherp in beeld heeft of omdat werkgevers niet uitstralen dat ze hiervoor open staan, vaak vanwege de kosten.
We moeten toe naar een mentaliteitsverandering waarin beide partijen nut en noodzaak inzien van voortdurende ontwikkeling. Opleidingskosten hoeven hier geen issue te zijn: er zijn diverse subsidiepotjes vanuit de overheid die de werkgever kan aanspreken.
Veel horecaondernemers nemen het liefst medewerkers aan die alles al kunnen en direct aan de slag kunnen. Zodat zij daar geen omkijken naar hebben.
Ik snap dat men voor deze gemaksaanpak kiest, maar deze is in de huidige tijd van personeelskrapte vaak niet meer haalbaar. En ik vraag me daarnaast ook oprecht af of dit de weg is die we moeten blijven bewandelen. Omdat we hiermee het personeelstekort in stand houden.
Zou het niet prachtig zijn om als sector zelf mensen op te gaan leiden? Dus dat we - naast de reguliere instroom van vakkrachten van het mbo – in de horeca ook gebruik kunnen maken van de inzet van bijvoorbeeld zijinstromers? Denk aan mensen die praktisch ingesteld zijn, die moeite hebben met leren, maar wel enorm gemotiveerd zijn. De tijd die we nu wat meer tijd in hen moeten stoppen, betaalt zich op termijn dubbel en dwars uit. Zeker weten!
Denk daarnaast ook aan succesvolle projecten waarin statushouders opgeleid worden voor een functie in de horeca. Geen ellenlange trajecten, maar praktische opleidingen zodat men gemotiveerd en gekwalificeerd in onze samenleving aan de slag kan. Ook hiermee pakken we het personeelstekort structureel aan.
Willen we de horeca weer op de rails krijgen, dan moet ‘opleiding en ontwikkeling’ niet voelen als een ‘moetje’, maar als een kans. Een kans om medewerkers op te leiden, te waarderen en te motiveren. Zodat ze dagelijks met plezier naar hun werk gaan en behouden blijven voor de sector.
Edwin Vlek
Bestuurder FNV Horeca
Lees hier mijn andere blogs met de thema's: