Werktijden en vakantie

Arbeidstijdenwet

Als het druk is is het logisch dat je werkgever je vaker wil inroosteren en minder vaak een beroep op je doet als het rustiger is. Om medewerkers te beschermen is er de Arbeidstijdenwet. De Arbeidstijdenwet (ATW) geldt voor alle medewerkers die minder dan driemaal het wettelijk minimumloon verdienen. Werknemers die meer verdienen maar regelmatig in de nacht en/of op risicovolle plekken werken, vallen ook onder de Arbeidstijdenwet. Volgens de Arbeidstijdenwet mag een dienst niet langer zijn dan 12 uur en de wekelijkse arbeidstijd maximaal 60 uur. In een periode van 4 weken mag je gemiddeld maximaal 55 uur per week werken en per 16 weken gemiddeld 48 uur per week. Voor jongeren onder de 18 jaar gelden afwijkende regels.  

Arbeidstijden in de catering

Voor werknemers in deel A geldt het volgende. Een werkweek telt 40 uur (en 9 uur per dag). Bij een fulltime dienstverband heb je 13 roostervrije dagen per jaar (ook bekend als atv). Door de roostervrije dagen werk je feitelijk 38 uur per week. Het is mogelijk om roostervrije dagen te kopen of te verkopen. De regels hiervoor zijn afhankelijk van je leeftijd.

Per jaar heb je recht op 22 vrije weekeinden; op zaterdag en zondag of zondag en maandag. Er is op deze regeling één uitzondering: werk je in een vijfploegendienst, dan heb je recht op 16 vrije weekenden per jaar.

Na 4,5 uur werken heb je recht op een onbetaalde pauze van halfuur. Per 24 uur moet je minimaal 11 uur rust hebben. Ben je jonger dan 18 jaar? Dan mag je tussen 23.00 uur en 7.00 uur niet werken. Ook werk je maximaal 40 uur per week en 8 uur per dag.

Val je onder deel B van de cao? De normale arbeidstijd bedraagt 1.976 uur per jaar. Gemiddeld komt dit neer op een werkweek van 38 uur. In iedere periode van 52 weken heb je recht op ten minste 16 vrije zondagen. Daarnaast moet in het werkrooster rekening gehouden worden met een gemiddelde vijfdaagse werkweek en worden vaste rustdagen en regelmatig twee aangesloten wekelijkse rustdagen nagestreefd.

Na 5,5 uur werken heb je recht op een onbetaalde pauze van een half uur. Werk je langer dan 10 uur dan is dat driekwartier eventueel op te splitsen in drie keer een kwartier. Ben je jonger dan 18? Dan gelden er andere regels. 

Meer- en overwerk

Ben je ouder dan 18 jaar, dan maak je overuren als je langer werkt dan 40 uur per week of 9 uur per dag. Gebeurt dit in opdracht van je werkgever, dan moet hij in overleg daarvoor compensatie in vrije tijd geven. Lukt dat niet, dan heb je recht op een toeslag. De vergoeding in vrije tijd moet in totaal gelijk zijn aan de duur van het overwerk, dus voor ieder overuur heb je recht op een uur vrije tijd. Lukt dat niet, dan heb je recht op een toeslag. Deze toeslag is opgenomen in de overwerkmatrix van de cao.

Parttimers kunnen per kalenderkwartaal 20% meer of minder dan de overeengekomen uren werken. Parttimers die meer dan de contractsuren werken, maar niet meer dan 40 uur per week, bouwen meeruren op. Meeruren worden na afloop van een kalenderkwartaal uitbetaald, tenzij het aantal minuren hoger ligt dan het aantal meeruren.

Val je onder deel B van de cao? En werk je op verzoek van de werkgever binnen de referteperiode* meer dan de normale arbeidstijd (1.976 uur; gemiddeld 38 uur per week)? Dan is dit overwerk. Overwerk wordt in tijd voor tijd vergoed. Als tijd voor tijd binnen 3 maanden na vaststelling van overwerk niet mogelijk is, moet je werkgever de overwerkuren uitbetalen tegen het afgesproken bruto uurloon.

Parttimers die aan het einde van de referteperiode op verzoek van hun werkgever meer uren hebben gewerkt, dan overeengekomen, bouwen meeruren op. De cao regelt dat meeruren binnen 3 maanden na afloop van de referteperiode gecompenseerd dienen te worden in vrije tijd. Lukt dat niet of slechts gedeeltelijk, dan dienen de (resterende) tijd voor tijd uren uiterlijk in de maand daarop uitbetaald te worden. Parttimers bouwen over meeruren vakantierechten op. Vakantierechten bestaan uit vakantie-uren en vakantiegeld.

*De referteperiode is een periode van 12 aaneengesloten maanden en loopt parallel aan het 
kalenderjaar (1 januari t/m 31 december).

Minuren

De ene week moet je soms meer werken dan de andere week. Het kan ook voorkomen dat je minder uren werkt dan overeengekomen, maar deze uren wel uitbetaald krijgt. Dit noemen we minuren. De gewerkte plusuren of niet gewerkte uren (minuren) worden ieder kalenderkwartaal berekend. Als het aantal minuren groter is dan het aantal plusuren, dan wordt het negatieve saldo in de maand na afloop van het kalenderkwartaal verrekend met maximaal 1 (pro rato) roostervrije dag, tenzij de werkgever jou niet in staat heeft gesteld om de overeengekomen uren te werken.

Val je onder deel B van de cao? Gedurende de referteperiode* kan er geplust en gemind worden. Aan het einde van de referteperiode wordt vastgesteld hoeveel overuren en/of minuren je hebt gemaakt. Minuren komen aan het einde van de referteperiode te vervallen, tenzij de oorzaak van de minuren in redelijkheid voor jouw rekening behoort te komen. Hier is bijvoorbeeld sprake van als je jezelf te weinig inroostert. In dat geval dien je minuren uiterlijk binnen 3 maanden na afloop van de referteperiode in te halen. Daarna vervallen ze.

*De referteperiode is een periode van 12 aaneengesloten maanden en loopt parallel aan het 
kalenderjaar (1 januari t/m 31 december).

Feestdagen

Erkende feestdagen zijn geen extra betaalde vrije dagen zoals bijvoorbeeld een vakantiedag. In de cao catering is wel een extra vergoeding opgenomen als je ook daadwerkelijk tijdens de feestdagen werkt.

Als je op een erkende feestdag werkt, heb je recht op een toeslag. Als basis gelden de percentages van de onregelmatige urenmatrix die op dat moment op jou van toepassing is. Deze wordt verhoogd met een vergoeding van 100%. Deze laatste vergoeding zal zoveel mogelijk in vrije tijd worden toegekend. De werkgever is verplicht om die vrije tijd te geven in de periode van twee weken voorafgaande aan de feestdag of in zes weken volgend op de maand waarin de feestdag heeft plaatsgevonden.

Erkende feestdagen zijn: nieuwjaarsdag, eerst en tweede paasdag, Koningsdag, 5 mei om de 5 jaar (voor het eerst in 2025), Hemelvaartsdag, eerst en tweede pinksterdag, eerste en tweede kerstdag.

Val je onder deel B van de cao? Voor het feitelijk werken in een dienst die begint op een feestdag, met uitloop van de dienst na 24.00 uur, geldt als compensatie:

• Tijd voor tijd: voor elk uur werken op de feestdag met uitloop van de dienst; 1 uur vervangende doorbetaalde vrije tijd. 
• Tijd voor tijd binnen 3 maanden na feestdag niet mogelijk: 50% toeslag op het uurloon van de uren werken op de feestdag en de tijd voor tijd vervalt.
• Erkende feestdagen zijn: nieuwjaarsdag, eerste en tweede paasdag, Koningsdag, Hemelvaartsdag, eerste en tweede pinksterdag en eerste en tweede kerstdag.

De feestdagencompensatie geldt niet voor de werknemer die (nog) geen vakkracht is.

Vakantie

Als je fulltime werkt heb je recht op 25 vakantiedagen per jaar. Dit geldt voor medewerkers in zowel deel A als deel B van de cao catering. Medewerkers die niet het hele jaar in dienst zijn geweest of die parttime werken, bouwen de vakantiedagen naar rato op.

Het vakantiejaar loopt in principe van 1 januari tot 1 januari. Als vakantiejaar mag ook 1 januari tot en met 31 december aangehouden worden. Deze keuze moet wel voor de hele onderneming gelden. Door een kalenderjaar en vakantiejaar gelijk te stellen is het gemakkelijker toezien wanneer vakantiedagen komen te vervallen of verjaren. Vakantiedagen zijn helaas niet oneindig geldig, zorg dus dat je ze op tijd opneemt. Wettelijke vakantiedagen vervallen zes maanden na het kalenderjaar waarin je ze hebt opgebouwd. Wettelijke vakantiedagen die je hebt opgebouwd in de periode van 1 januari 2024 t/m 31 december 2024 vervallen dus op 1 juli 2025. Bovenwettelijke vakantiedagen verjaren pas na vijf jaar.

Zo neem je vakantie-uren op

Wil je vakantie opnemen? Dan dien je een schriftelijk verzoek in bij je werkgever. In dit verzoek geef je aan wanneer en voor hoe lang je vrij wilt. Je werkgever legt de vakantie dan, voor zover dat mogelijk is, vast volgens jouw wensen.

Je werkgever moet binnen twee weken op jouw aanvraag reageren. Doet hij dat niet, dan staat de vakantie in principe vast. Een afwijzing kan alleen als je werkgever dat binnen twee weken doet en  daarvoor een gewichtige reden heeft, bijvoorbeeld omdat er al teveel andere collega’s op hetzelfde moment vrij zijn. Twijfel je of je werkgever jouw verzoek terecht heeft afgewezen, neem dan contact met ons op.

Seniorendagen

Om ervoor te zorgen dat oudere medewerkers fit blijven en met plezier naar het werk gaan, hebben medewerkers van 55 jaar en ouder recht op seniorendagen. In de cao catering wordt dit ook wel arbeidsduurverkorting (ADV) genoemd. Hoe ouder je bent, hoe meer ADV uren je krijgt. Deze regeling geldt alleen voor medewerkers in deel A.

Geboren vóór 1 januari 1961

Een medewerker die geboren is vóór 1 januari 1961 heeft, vanaf de maand waarin hij 55 jaar wordt, recht op verdere arbeidsduurverkorting. De aanvullende rechten zijn als volgt:

• 55 jaar 36 uur per jaar
• 56 jaar 48 uur per jaar
• 57 jaar 60 uur per jaar
• 58 jaar 72 uur per jaar
• 59 tot en met 66 jaar 84 uur per jaar

Geboren op of na 1 januari 1961

Een medewerker die geboren is op of na 1 januari 1961 heeft, vanaf de maand waarin hij 57 jaar wordt, recht op verdere arbeidsduurverkorting. De aanvullende rechten zijn als volgt:

• 57 jaar 36 uur per jaar
• 58 jaar 48 uur per jaar
• 59 jaar 60 uur per jaar
• 60 jaar 72 uur per jaar
• 61 tot en met 66 jaar 84 uur per jaar

Medewerkers die jonger zijn dan 55 jaar krijgen geen ADV, maar hebben wel recht op 13 roostervrije dagen per jaar bij een fulltime dienstverband.

Roostervrije dagen

Elke cateringmedewerker in deel A heeft recht op 13 roostervrije dagen per jaar met behoud van loon. Op deze manier komt een werkweek van 40 uur neer op een gemiddelde werkweek van 38 uur. Elk jaar kun je, op vrijwillige basis aangeven of je deze roostervrije dagen op jaarbasis om wilt zetten in loon. In onze blog over roostervrije dagen vind je hierover meer informatie. 

Medewerkers in deel B bouwen weliswaar geen roostervrije dagen op. Zij werken al gemiddeld 38 uur per week en 1976 uur per jaar bij een fulltime dienstverband. 

Voor inflight medewerkers gelden andere afspraken: zij kunnen 22 roostervrije dagen per jaar kopen. 

Meer of minder werken

Via de Wet Flexibel Werken (WFW) is het mogelijk om een verzoek bij je werkgever in te dienen om meer, minder of flexibel te gaan werken. Doe dit schriftelijk door middel van bijvoorbeeld deze voorbeeldbrief en uiterlijk twee maanden voor de gewenste ingangsdatum. Je hoeft geen reden voor je verzoek te geven. Wel moet je aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Je bent minimaal een halfjaar in dienst.
• Je werkt bij een bedrijf met minimaal tien werknemers.

Zodra je het verzoek hebt ingediend gaat je werkgever met jou in overleg. Ook zal hij nagaan of er voor het bedrijf redenen zijn waarom het niet zou kunnen. Uiterlijk een maand voordat je korter of langer wilt gaan werken moet je werkgever een beslissing nemen en hier schriftelijk bericht over geven.

Is je werkgever akkoord met je verzoek? Dan wordt de arbeidsovereenkomst definitief aangepast. De nieuwe afspraken blijven dus gelden, ook als je omstandigheden (weer) veranderen. In principe moet je werkgever uit gaan van de werktijden die jij wilt. Kan dat niet, dan moet hij schriftelijk aangeven waarom dat niet kan en een nieuw voorstel doen. Jij beslist of je daarmee akkoord gaat. Zo niet, dan gaat de aanpassing niet door.

Als je werkgever niet akkoord gaat is hij verplicht te melden wat de reden is. Als jouw verzoek terecht wordt geweigerd, moet je een jaar wachten voordat je weer een nieuw verzoek mag doen. Het is natuurlijk ook mogelijk dat je werkgever niets doet. Heb je een maand voordat je meer of minder zou willen gaan werken nog niets gehoord? Dan mag je doen alsof je werkgever akkoord is gegaan met je verzoek.