KENNIS
Hoe zit het met… vakantie?
Zon, zee, strand en even helemaal niks. Of juist een actieve wandeltocht of pittige fietsvakantie. De vakantie staat voor de deur. Maar hoe zit het met je vakantiedagen, vakantie-aanvraag of - dat hopen we niet - ziekte tijdens je vakantie? Jurist Judith Balt geeft antwoord op veelvoorkomende vragen.
Iedereen wil tegelijk op vakantie: hoe regel je dat eerlijk?“In de praktijk zien we wel dat veel werkgevers op tijd kijken wie er vrij willen zijn in de zomer, zodat iedereen kans heeft op vakantie in de gewenste periode. Dat betekent niet dat je verplicht bent om heel erg vroeg vakantie aan te vragen. Er staat nergens dat je je zomervakantie voor 1 januari moet indienen.
Mag mijn werkgever mijn vakantieverzoek weigeren?|“In de wet staat dat als er geen gewichtige redenen zijn om je vakantie te weigeren, je verzoek toegewezen moet worden. Gewichtig betekent in dit geval dat het bedrijf serieus te lijden heeft als jij er niet bent, bijvoorbeeld dat het dicht zou moeten. Je werkgever moet je aanvraag binnen twee weken behandelen. Reageert hij niet op tijd? Dan is je vakantie automatisch goedgekeurd. Een weigering moet schriftelijk zijn en duidelijk onderbouwd.”
Hoe lang mag mijn vakantie zijn?“In de horeca-cao heb je recht op drie weken aaneengesloten vakantie. Lukt dat niet, dan heb je in elk geval recht op twee aaneengesloten weken en vervolgens nog een losse week vrij.”
Mag een werkgever je verplichten om vakantie op te nemen tijdens een bedrijfssluiting? “Een werkgever mag werknemers niet verplichten om vakantiedagen op te nemen voor redenen die bij het normale bedrijfsrisico horen, zoals een verbouwing of rustige periodes. Als werknemer moet je zelf kunnen bepalen wanneer je vakantie neemt. Het kan wel zijn dat een werkgever in je arbeidscontract een vaste jaarlijkse sluiting heeft bepaald, of dat dit in het bedrijfsreglement staat vermeld. Dan kan dit wel als vaste periode gelden. Wil je daarbuiten vakantie, dan kan dat uiteraard alleen als je voldoende vrije dagen hebt.”
Zijn er uitzonderingen waarbij je werkgever je vakantie kan bepalen?“De horeca-cao maakt een uitzondering als je teveel bovenwettelijke dagen hebt. Heb je bovenwettelijke vakantie-uren van een of meerdere voorgaande vakantiejaren (of kalenderjaren) niet opgenomen, dan mag jouw werkgever de tijdstippen voor het opnemen van deze uren zelf aanwijzen.”
Werken in de horeca en toch op zomervakantie: kan dat?“Je mag zelf bepalen wanneer je vakantie neemt. Zoals eerder al aangegeven is het raadzaam om dit op tijd aan te kaarten zodat je werkgever er rekening mee kan houden in de planning.”
In de contractcatering – bijvoorbeeld in het onderwijs – is er vaak een bedrijfssluiting in de zomervakantie. Wat als je juist ná de schoolvakantie op vakantie wilt?“In dat geval is er vaak sprake van een zomerbedrijfssluiting. Gedurende het schooljaar bouw je dan spaaruren op om tijdens de zomervakantie vrij te zijn. Net als bij leerkrachten is het dus lastig om daarbuiten vakantie te plannen.”
Wat als je geen vakantiedagen meer hebt, maar wel dringend vrij wilt? “In principe geldt: op is op. Dat betekent dat je in de praktijk in de min gaat als je toch vakantie opneemt, want vakantie is niet gratis. Een goede werkgever denkt met je mee als jij redenen hebt om extra verlof op te willen nemen. Uiteraard hangt dat af van de feitelijke omstandigheden. Je houdt dan minder dagen over in het volgende jaar.”
Hoe kort van tevoren mag je eigenlijk vakantie aanvragen?“Daar zijn geen regels voor. Maar je hebt wel eerder kans dat je aanvraag wordt afgewezen om een gewichtige reden. Bijvoorbeeld als je al ingeroosterd bent, dus drie weken van tevoren. Het blijft wel zo dat je werkgever serieus naar je verzoek moet kijken. Wil je last-minute langdurig vrij, zorg er dan voor dat je het goed onderbouwt.”
Mag een werkgever een al goedgekeurde vakantie weer intrekken?“Dat kan alleen als er iets bijzonders aan de hand is in het bedrijf, bijvoorbeeld als alle collega’s ziek zijn. En als je vakantie wordt ingetrokken en je hebt kosten gemaakt, dan moet de werkgever die vergoeden. Let wel: de werkgever kan dit alleen doen in goed overleg en als de werkgever heel goede redenen heeft.”
Mag je vakantiedagen opsparen voor volgend jaar? En hoe lang zijn ze geldig?“Je bovenwettelijke uren blijven vijf jaar geldig. De wettelijke uren die je in 2025 opbouwt, moet je voor juli 2026 opnemen. Een uitzondering kan zijn als je door ziekte redelijkerwijs de dagen niet hebt kunnen opnemen, dan blijven ze staan.”
Wat is het verschil tussen wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen? En gelden daar andere regels voor?“Wettelijk heb je vier keer de overeengekomen arbeidsduur per week vakantie, werk je dus 30 uur, dan heb je 120 uur vakantie. Bovenwettelijke vakantie is afhankelijk van de afspraken binnen de sector.”
Wat gebeurt er als je ziek wordt tijdens je vakantie? Gaan die dagen dan alsnog van je saldo af?“Als je ziek wordt tijdens een vakantie, dan tellen die ziektedagen niet als vakantiedagen. Dat is het uitgangspunt. Tenzij je daar zelf mee instemt. Maar als jij tijdens je re-integratie op vakantie wilt gaan en daardoor niet kunt re-integreren, lever je wel vakantiedagen in. Als je naar deze voorbeelden kijkt kun je je voorstellen dat er een grijs gebied is. Als je helemaal niet van je vakantie kunt genieten door ziekte, dan is het wijs om je ziek te melden. Komt er discussie over, neem dan contact op met ons. Als je bewust vakantie opneemt tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid, lever je je normale aantal vakantie-uren in. Je bouwt tijdens je ziekte namelijk ook je normale vakantie op.”
Mag je vakantiedagen bijkopen of juist verkopen aan je werkgever?“Dat is in de huidige horeca-cao nog niet afgesproken.”
Mag je je vakantiedagen laten uitbetalen als je ze niet opneemt?“Alleen als je uit dienst gaat, worden resterende dagen uitbetaald. Anders vervallen ze uiteindelijk. Dat komt omdat vakantieuren zijn bedoeld om je arbeids-rustverhouding te behouden, je hebt recht op vakantie. Vandaar ook dat je werkgever zoveel mogelijk moet meewerken aan je vakantieverzoek.”
.jpg/w=400,blur=10)
