Veel en hard werken heeft voordelen, maar er is ook een keerzijde

Vorige maand publiceerden we de resultaten van een onafhankelijk onderzoek naar wat er volgens horecamedewerkers nodig is om de horeca weer toekomstbestendig en aantrekkelijk te maken. Deze maand pak ik diverse thema’s bij de kop die een hoofdrol spelen in de discussie over de toekomst van onze mooie sector. Deze keer is dat de werk-privé balans in de horeca.

Veel en hard werken heeft ook voordelen

De horeca staat bekend om veel, hard en vooral onregelmatig werken. Horecamedewerkers zijn echte ‘doeners’ en houden niet van stil zitten. Dat is wel gebleken in de afgelopen periode, waarin ze in sommige gevallen noodgedwongen thuis kwamen te zitten. Werken in de horeca betekent vaak werken wanneer anderen vrij zijn: werken in de avonden en in de weekenden. En dat heeft zo zijn voordelen. Er is bijvoorbeeld altijd een excuus om niet naar de verjaardag van die vreselijke Tante Annie te hoeven, om vervolgens voor de 23^e keer haar levensverhaal aan te horen onder het genot van een slap aftreksel wat koffie zou moeten zijn. Bovendien kun je pretparken, dierentuinen en winkels bezoeken op de dagen dat anderen juist aan het werk zijn en het dus een stuk rustiger is. Een ander bijkomend voordeel is dat wanneer je aan het werk bent, het ook lastig is om geld uit te geven en je wellicht wat bespaart. Al durf ik dat te betwijfelen omdat er dan na het betalen van de rekeningen nog wel wat te sparen moet zijn. En ja…. juist horecamedewerkers geven vaak veel geld uit in de horeca. Vooral na werktijd.

De keerzijde

Veel en vooral onregelmatig werken heeft ook een keerzijde. Waar het wellicht fijn is om een excuus te hebben voor de verjaardag van Tante Annie, wordt het een stuk lastiger als je niet eens vrij kunt nemen om de verjaardag van je kinderen te kunnen vieren. En het is natuurlijk ook minder leuk als jij - als enige - na de voetbalwedstrijd altijd dat biertje moet skippen omdat je straks weer aan het werk moet. En een keer midden in de zomer lekker een weekendje weg met je vrienden naar een zonnig oord om de bloemetjes buiten te zetten is al helemaal lastig.

Maar goed…. Het hoort erbij en werken in de horeca is een roeping. Dan moet je niet zeuren en accepteren dat dit nu eenmaal zo is. Toch?

Onbegrip van de mensen om je heen

Iedereen die in de horeca werkt of heeft gewerkt weet dat de meest cruciale eigenschap die je moet bezitten toch wel is dat je een beetje gek en gestoord moet zijn. En vooral ontzettend veel liefde en passie voor het vak moet hebben. Dat gevoel is niet altijd uit te leggen aan de mensen om je heen. Iedere horecamedewerker heeft wel eens de vraag gehad: “Hoe laat ben je klaar?” Om vervolgens te beantwoorden met het antwoord dat je dat nog niet weet. “Hoezo weet je dat niet?” Nou misschien omdat gasten onvoorspelbaar zijn… “Maar je weet toch wel een tijd…” Pfff… Toen ik zelf nog in de horeca werkte was mijn standaardantwoord: “Ik ben in ieder geval klaar als Pasen en Pinksteren op één dag vallen. ” Of toch tegen beter weten in noemde ik een tijd die ik achteraf weer niet kon waar maken. Dat werd me dan vaak niet in dank afgenomen en met alle frustraties van dien. Vanuit de mensen om horecamedewerkers heen is er vaak onbegrip dat er in de horeca eigenlijk nooit echt duidelijke begin- en zeker geen eindtijden zijn. Omdat er veel passie en liefde is voor het vak accepteren horecamedewerkers dit vaak. En sterker nog: we verdedigen dit vaak ook nog eens naar de mensen om ons heen. Maar laten we eerlijk zijn. Is het niet gek dat een horecamedewerker niet eens weet wanneer hij of zij  klaar is met werken? Want kun je dan eigenlijk nog wel andere afspraken plannen?

Roosters tijdig bekend

Dat je niet precies weet wanneer je klaar bent en/of moet beginnen kan soms al erg vervelend zijn. Maar als je ook nog niet eens weet op welke dagen je moet werken of dit soms pas kort van tevoren te horen krijgt is helemaal lastig. Wanneer kun je nou wel of niet die afspraak inplannen? In de cao horeca is afgesproken dat een rooster minimaal twee weken van tevoren bekend moet zijn. Zeker nu - met de grote uitdagingen rond het personeelstekort - horen en zien we steeds vaker dat dit niet gebeurt.. Natuurlijk kan er in de huidige lastige omstandigheden soms een beroep gedaan worden op de flexibiliteit van de horecamedewerker. Maar dan moet het wel wederkerig zijn. En is het van cruciaal belang dat ook de werkgever zich flexibel opstelt wanneer een horecamedewerker een dag vrij wil. Het kan toch niet zo zijn dat een horecamedewerker zijn hele leven moet inrichten en aanpassen rond het werk?

Voldoende rust van levensbelang

Werken in de horeca is topsport. En iedere topsporter weet dat rust minstens zo belangrijk is als trainen en wedstrijden spelen. Voor geen enkele horecamedewerker is het goed om structureel (te) lange dagen te werken en zeker géén 6 tot 7 dagen per week. Buiten dat het bij wet verboden is. Om te kunnen blijven presteren is het belangrijk om soms ook te kunnen ontspannen en even niet aan werk te hoeven denken. Met de huidige personeelstekorten is dit een grote uitdaging. Laten we alstublieft zuinig zijn op onze horecamedewerkers. Gun hen ook rust. En rust betekent in mijn ogen ook echt rust. Waarin de horecamedewerker niet op zijn enige vrije dag lastig wordt gevallen met allerlei roosterwijzigingen of andere zaken.

De jeugd van tegenwoordig…. hebben we hard nodig!

De afgelopen weken heb ik me heel vaak gestoord aan werkgevers en horecamedewerkers die de houding van met name jonge medewerkers bekritiseerden: ‘Jongeren willen niet meer hard werken, willen alleen maar feesten, zitten liever thuis etc.’ Ik ben het hier totaal niet mee eens. Het heeft geen zin om vergelijkingen te maken met vroeger. Bedenk dat we het verleden niet kunnen beïnvloeden, maar de toekomst wel. Als we écht een personeelstekort willen oplossen en de horeca weer aantrekkelijk willen maken is het van cruciaal belang dat we de jongeren omarmen, hun mening respecteren en juist begrip hebben voor het feit dat zij durven zeggen dat er meer in het leven is dan alleen maar werken. En dat zij veel bewuster de keuze maken of werk ook echt wel loont.

Misschien is het niet de houding van jongeren die stoort, maar juist het feit dat deze jongeren heel bewust een lans breken voor een werk-privé combinatie die in balans is omdat het leven niet alleen om werk draait. Dit had eerlijk gezegd al veel eerder had moeten gebeuren!

Edwin Vlek
Bestuurder FNV Horeca