Je hoeft de nieuwsbrief of de Horeca Info maar te openen, of ons op sociale media te volgen, en je komt het woord cao geregeld tegen. Dat is niet zo gek, want een cao is belangrijk voor jou als werknemer en een cao kan echt het verschil maken. Maar wat is een cao nou eigenlijk en wat heb je eraan?
Waar staan de letters cao voor?
Cao staat voor collectieve arbeidsovereenkomst en het is een schriftelijke overeenkomst waarin afspraken over jouw arbeidsvoorwaarden staan. Bijvoorbeeld over je loon, toeslagen, betaling van overwerk, werktijden, proeftijd, opzegtermijn en/of pensioen. Een cao geldt voor een grote groep mensen. Dat kunnen collega’s binnen hetzelfde bedrijf zijn, een zogenaamde bedrijfs- of ondernemings-cao, of afspraken voor alle werknemers binnen een bepaalde sector. Denk daarbij aan de cao’s (dag)recreatie, zwembaden, catering en horeca die in onze sectoren gelden.
Wat zijn de voordelen van een cao?
Een van de grote voordelen is dat de afspraken in de cao voor jou als werknemer gunstiger zijn dan wanneer er geen cao is. Zo kan het loon hoger zijn en/of krijg je meer vakantiedagen. In alle cao’s die wij bijvoorbeeld hebben afgesloten, heb je bij een fulltime contract recht op 25 vakantiedagen. In plaats van de slechts 20 vakantiedagen die de wet voorschrijft. Toch mooi een week vakantie erbij dankzij de cao!
Moet mijn werkgever de cao altijd volgen?
Een cao geldt allereerst voor jou als lid van een organisatie die de cao heeft afgesloten, bijvoorbeeld de vakbond. Omdat jouw werkgever niet weet of je lid bent of niet, wordt de cao vaak opgenomen in je arbeidscontract. Het is gebruikelijk in onze sectoren dat na het afsluiten van de cao, aan de minister van Sociale Zaken wordt gevraagd of die wil zorgen dat álle bedrijven in de sector de cao toepassen. De minister moet de cao hiervoor algemeen verbindend verklaren, zoals dat officieel heet. Vanaf de datum waarop de minister deze algemeen verbindend verklaring (AVV) afgeeft, geldt de cao voor alle bedrijven en werknemers in de sector.
Mag mijn contract afwijken van de cao?
Wat in je individuele contract staat mag niet minder zijn dan wat de cao biedt. Wel meer! Er mag dus positief van afgeweken worden. Wat in de cao staat, mag trouwens niet in strijd zijn met de wet. Er mag bijvoorbeeld niet in de cao staan dat je een loon krijgt dat minder is dan het wettelijk minimumloon. Of dat je maar 18 vakantiedagen krijgt. Wel is het zo dat een wet kan bepalen dat bij cao van wettelijke regels mag worden afgeweken. Dat gebeurt bijvoorbeeld in de cao (dag)- recreatie en cao horeca als het gaat om seizoenkrachten. Deze cao’s hebben een uitzonderingsbepaling als het gaat om de periode tussen tijdelijke contracten totdat je recht hebt op een vast contract.
Hoe komen cao’s eigenlijk tot stand?
De cao voor een hele bedrijfstak wordt afgesloten tussen verschillende partijen: 1 of meer werkgevers, 1 of meer werkgeversorganisaties en 1 of meer werknemersorganisaties, wat meestal de vakbonden zijn. Als het om een bedrijfs-cao gaat dan wordt die afgesloten tussen een werkgever en 1 of meer werknemersorganisaties/ vakbonden. Wij als vakbond onderhandelen namens jou als lid. Om te weten wat leden willen, overleggen we regelmatig met de cao-commissie van elke sector, en als er onderhandelingen aan staan te komen, peilen wij van tevoren wat jij als lid van de huidige cao vindt en welke punten zouden moeten verbeteren. Dat verwerken we in een voorstellenbrief die naar de werkgeversorganisatie gaat. En wij krijgen een voorstellenbrief van de werkgevers. Het zal je niet verbazen dat de uitgangspunten vaak ver uit elkaar liggen. Daarna begint het onderhandelen. Dat gaat niet zonder slag of stoot, er zijn meerdere overleggen nodig. De voortgang bespreken we tussendoor met onze cao-commissie. Als we uiteindelijk een principeakkoord of onderhandelingsresultaat hebben, leggen we dat weer voor aan de cao-commissie en onze leden. Als de meerderheid akkoord is, evenals de meerderheid van de leden van de werkgeversorganisatie(s), dan ondertekenen we de cao.
Wat als de partijen het niet op tijd eens worden en de huidige cao al afloopt?
In de meeste cao’s is bepaald dat wanneer de cao niet wordt opgezegd, deze stilzwijgend geregeld nog een jaar doorloopt. Of van toepassing blijft tot er een nieuwe cao is. Alle bepalingen zijn dan meestal nog geldig. Als het later toch tot een nieuwe cao komt en er staat bijvoorbeeld een loonsverhoging in, dan wordt die vaak met terugwerkende kracht uitbetaald.
De cao horeca is algemeen verbindend verklaard, geldt dus voor iedereen die werkt in de horeca, maar is niet ondertekend door FNV Horeca. Hoe zit dat precies?
Bij de cao-onderhandelingen voor een nieuwe cao horeca waren ook andere vakbonden betrokken, zoals CNV Vakmensen. FNV Horeca werd uitgesloten van de cao-onderhandelingen omdat wij de inzet van de werkgeversvereniging niet konden accepteren. Hun inzet had geen voordelen voor medewerkers en heeft zelfs verslechteringen met zich meegebracht. Onderhandelen daarover was niet mogelijk. FNV Horeca wilde vanuit de wens van haar leden en werknemers juist verbeteringen afspreken, zoals fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden, een goede loonsverhoging, goede opleidingsmogelijkheden, etc. CNV Vakmensen heeft samen met werkgeversorganisatie KHN de cao wel ondertekend. Na het cao-akkoord is de cao algemeen verbindend verklaard en geldt die voor iedereen die in de horeca werkt. Hoewel de cao horeca tot eind 2019 geldt, kan jouw werkgever jou en je collega’s (veel) meer bieden dan wat in de cao staat. Niet alleen qua salaris, maar ook door te investeren in opleidingen. Je werkgever kan samen met ons tot een bedrijfs-cao komen. We hebben al mooie bedrijfs-cao’s afgesproken en we kunnen jou en je collega’s bijstaan om dat ook voor jouw bedrijf af te spreken. Neem daarvoor contact op met ons Voorlichtings- en Informatiecentrum. Als een werkgever met ons betere afspraken wil maken en aantrekkelijk wil zijn voor nieuw personeel, dan gaan wij deze werkgever erkennen als goede werkgever.
Wat als er echt geen cao is, zoals een paar jaar geleden toen er geen cao horeca was?
Kom je in dienst in een periode dat er geen cao is of geen eigen regelingen, dan maak je samen met je werkgever afspraken over je arbeidsvoorwaarden. Hierbij gelden de algemene regels van de arbeidswetgeving. Deze staan onder andere in de Wet minimumloon, de Arbeidstijdenwet, de Arbeidsomstandighedenwet, de Wet arbeid en zorg en in het Burgerlijk Wetboek. We raden je echt aan deze afspraken schriftelijk vast te leggen in een individuele arbeidsovereenkomst. Zelf onderhandelen met je (nieuwe) werkgever kan een hele klus zijn. Dat is ook een voordeel van een cao: al heel veel is afgesproken en daar kan je werkgever niet van afwijken. Je kunt je dan helemaal richten op extra’s bovenop de cao afspreken. Want nogmaals, de cao is het beginpunt, niet het eindpunt!
Bron: HorecaInfo nummer 6 2018