Fooi geven? 'Het is awkward en gebeurt steeds minder'

Een fooi geven na een avondje doorzakken? Serveersters kunnen doorgaans wel op wat vettige muntjes rekenen, maar wat geef je een onzichtbaar kamermeisje of de krantenjongen zonder een cent op zak?

De kapper of de verwarmingsmonteur? Nee, zegt Maarten van Garderen, consumenteneconoom bij ING’s Economisch Bureau, die hoef je in Nederland niet per sé een fooi te geven.

"In de Angelsaksische landen zoals de VS is een fooi geven onderdeel van betaling. Als je daar wegloopt van tafel zonder een fooi achter te laten heb je ruzie. In Nederland hebben we afgesproken dat de fooi in het minimumloon verwerkt zit en is een extra fooi het gewoon mooi meegenomen. Het hoeft echt niet. We hebben hier prima cao's en het is niet nodig om mensen met een betaalde baan wat toe te stoppen. Dat is in andere landen anders."

Klopt, zegt de Canadese Sally Koldenhof die in Eindhoven werkt. "Je geeft zo'n vijftien tot twintig procent in een restaurant, en ook taxichauffeurs, bezorgers, kappers of na een schoonheidsbehandeling geef je een fooi."

In China en Indonesië is een fooi juist helemaal niet gebruikelijk, vertellen expats Wynne Zhou en Crystal Paruntu. Paruntu: "De meeste restaurants hebben het al verrekend in de rekening, en sommige plekken hanteren een strikt 'geen-fooi' beleid. Fooi geven wordt niet aangemoedigd in Indonesië."

Minder fooi door pinnen en vooraf betaalde arrangementen

In Nederland krijgen we signalen dat de fooien minder worden, zegt een woordvoerder van FNV Horeca. "Volgens medewerkers komt dit door de digitalisering van het betalingsverkeer, zoals pinnen. Ook komt het steeds vaker voor dat er arrangementen worden geboekt die vooraf worden afgerekend."

"De betaling vindt niet meer plaats na afloop van het diner en het betaalmoment tussen de gast en medewerker is er niet meer, waardoor er minder rechtstreeks fooi wordt gegeven aan de medewerkers."

Dat digitale betalen, zegt de ING-econoom, zorgt dat je vergeet een fooi erbij te rekenen. "Daarnaast vereist het ook een ander soort actie dan alleen wat muntjes achterlaten of 'hou het wisselgeld maar' zeggen. Je moet de moeite doen om snel uit te rekenen wat je wil geven en dan zeggen wat iemand ervan mag maken. Dat kan een awkward moment zijn."

Meer dan de helft horecagasten geeft nooit fooi

Het laatste onderzoek rondom fooien in de horeca werd in 2015 uitgevoerd door Misset Horeca. Hieruit blijkt dat 38 procent van de gasten altijd fooi geeft in de horeca en 42 procent regelmatig. De rekening afronden naar boven is de favoriete vorm van fooi geven: 41 procent van de gasten betaalt zo wat extra's.

Er bestaan geen wettelijke bepalingen omtrent fooien, zegt FNV Horeca, behalve de bepaling dat fooien die ontvangen worden door medewerkers, ook aan de medewerkers toebehoren. De werkgever mag dus nooit fooi inhouden.

Het geven van fooien begint een beetje tot het verleden te behoren, vermoedt Van Garderen. "De krantenjongen die vroeger iedere dag vóór zeven uur mijn krantje bracht gaf ik altijd een goede fooi, zeker zo'n vijf tot tien euro. Nu lees ik mijn kranten digitaal. Zelfs als-ie voor de deur zou staan zou ik waarschijnlijk geen cash in huis hebben om hem wat te geven."

Fooien worden in de horeca minder uitgedeeld, maar in veel beroepsgroepen mag een extraatje niet eens worden uitgedeeld. In de zorg bijvoorbeeld.

In de zorg mag het niet

Geld nemen wij niet aan, vertelt Janneke van Koperen die in de thuiszorg werkt. "We krijgen weleens kleine bedragen, en dat doen we in een gezamenlijke pot voor uitjes. Dat is niet voor onszelf. Vrijgevige cliënten moeten we afremmen. Laatst zei een cliënt: maar aan wie moet ik dan m’n geld geven? Ik heb geen familie, geen kinderen, ik kan het niet meer uitgeven en geniet van jullie verhalen als jullie terugkomen van een uitje."

Een groep die wel beduidend meer fooi krijgt zijn taxichauffeurs: We gaven ruim tien procent extra fooi aan taxichauffeurs in de afgelopen twee jaar: gemiddeld 5,86 voor een ritje naar het vliegveld.

Dat is echt een vakantiedienst waar we dan wel extra voor willen betalen, denkt Van Garderen en bovendien een dienst waar wel cash betaald móet worden.

"Dan maakt het makkelijker een fooi te geven. Ik kan me voorstellen dat de horeca binnenkort iets gaat bedenken op die afnemende fooien. Een digitale fooienpot waarbij je zelf het bedrag kunt bepalen en ergens apart contactloos kunt afrekenen."

Bron: Nu.nl